کهنترین منبع جغرافیایی و تاریخی که توصیفی از شاپورخواست ارائه میدهد کتاب البلدان ابن فقیه ( ۲۹۰ قمری / ۹۳۰ میلادی ) است، وی چهار کلمه راجع به موقعیت شاپورخواست نوشته که متن آن چنین است:
« ... و بطن ماستر وهو شابورخواست و ... »
دکتر علی اشرف صادقی در این زمینه نوشتهاست : شاپورخواست نام قدیم خرمآباد است اما بطن ماستر که معادل شاپورخواست است معلوم نیست چیست، بطن در عربی به معنای زمین، دره و زمین گود است. از جایی به نام « تل ماستر » یاد میکند که مورد توجه قباد بن فیروز بودهاست و آن را در ردیف ماسبدان و مهر جانقذق نوشتهاست. بنابراین مکان یابی شاپورخواست که در قرن سوم مورد توجه ابن فقیه قرار گرفته منوط به یافتن بطن ماستر که همان شاپورخواست بوده میباشد و دره خرمآباد با وضعیت قیفی شکل خود میتواند همان " تل ماستر " باشد که ابن فقیه از آن یاد کردهاست.
حمدالله مستوفی همچنین در ذکر موقعیت شاپورخواست در توصیف راه نهاوند به اصفهان میگوید:
« آن طرف (جنوب) بروجرد راه دو شعبه میشود شعبه راست به شاپورخواست و شعبه چپ که جاده اصلی است به سمت مشرق به کرج ابودلف میرود. »
در کتاب معجم البلدان آورده شدهاست : « سرماج قلعه حصینه بین همدان و خوزستان فی الجبال کانت لبدربن حسنویه الکردیه صاحب سابورخواست و هی من احسن قلاعه و اشدها امتناعا » و در خصوص نام قلعه سابورخواست نوشتهاست : «: اسم قلعه مدینه سابورخواست دز بز و منها اخذ فخرالملک ابو غالب اموال بدربن حسنویه المشهوره»
و اما اصطخری در توصیف راهی که از همدان به خوزستان میرود و ذکر مسافات آن آوردهاست که اول از همدان تا رود آور و از رود آور تا نهاوند هفت فرسنگ و از نهاوند تا لاشتر (الشتر) ده فرسنگ و از لاشتر تا شابرخاست دوازده فرسنگ و از شابرخاست تا لور سی فرسنگ است و ابن حوقل نیز به همین اندازه مسافت از نهاوند تا لاشتر ده فرسخ و از لاشتر تا شاپورخواست دوازده فرسخ اشاره کردهاست.
نظرات شما عزیزان:
نوشته شده در تاريخ شنبه 15 بهمن 1390برچسب:, توسط امیررضا و پوریا | نظر بدهید